Trwa nabór zgłoszeń do Nagrody MPEK-u za Społeczne Działania Twórcze dla animatorów i edukatorów kulturowych. W Mazowieckim Programie Edukacji Kulturalnej organizujemy ją już po raz czwarty i jak co roku pracujemy nad jej regulaminem. To dla nas nie tylko dokument formalny, ale przede wszystkim merytoryczny. To, jakim językiem jest napisany, manifestuje wartości, za którymi chcemy optować w środowisku, oraz narracje o animacji i edukacji, jakie chcemy wzmacniać. W tym roku pod nóż poszło jedno z kryteriów oceny merytorycznej. Pożegnaliśmy “innowacyjność”. Dlaczego?
Innowacyjność promowana jest dziś w szkołach (innowacje dydaktyczne), na uniwersytetach (inicjatywy i inkubatory innowacyjności), w biznesie (innowacyjność produktów i procesów). W animacji kultury również kategoria ta stosowana jest w ocenie projektów dotacyjnych. To też ewidentny międzynarodowy trend. Polska kultura i edukacja chce być zauważona poza kontekstem lokalnym i kształtować światowe tendencje. Promocja innowacyjności ma nas więc motywować do przekraczania swoich ograniczeń. Dlaczego więc się temu przeciwstawiać?
Po pierwsze: nieprzejrzystość
Innowacyjność jest tak powszechna, że stanowi oczywisty element składowy atrakcyjnego działania. Stała się przezroczysta. A jest wręcz przeciwnie - to kategoria nieprzejrzysta, niejasna. Ponieważ innowacja ma być nowa, bardzo trudno zdecydować o kryteriach jej oceny. Jest z zasady niewymierna i nieprzewidywalna. Trudno ocenić społeczną pożyteczność i istotność tego, co nowe, właśnie dlatego, że jest nowe. Akcentowanie wagi innowacji jako wartości samej w sobie, to zwyczajnie fetyszyzacja nowości, poszukiwania coraz to nowszych rozwiązań. Zbliża nas to niebezpiecznie do problemu nadprodukcji.
Po drugie: mniej!
Innowacyjność to hasło z neoliberalnego słownika nastawionego na efekt. W poszukiwaniu nowych form wyrazu i nowych metod działań zapominamy często o celach społecznych, a także o tradycjach i głębokich celach animacji i edukacji kulturowej. Czasem stare media (jak śpiew tradycyjny), stare metody (stare fotografie, książki kucharskie, pocztówki itp.) działają równie dobrze, co działania nowatorskie, czy cyfrowe. Zamiast produkować innowacje, w MPEK-u chcemy zachęcać do działań w sposób przemyślany i świadomy. A to wymaga nieraz zwrócenia się ku przeszłości, czy odarcia naszych działań z nadmiarowych i czysto formalnych elementów.
Po trzecie: zmiana
Innowacyjność ma napędzać zmiany, których bardzo współcześnie potrzebujemy. To myślenie dla przyszłości. Poza neoliberalnym funkcjonuje także inne, psychologiczne ujęcie człowieka innowacyjnego, czyli badacza, który rozpoznaje istotne problemy i szuka nowych sposobów ich rozwiązywania (definicja za Józefem Kozieleckim). To cecha, którą bardzo doceniamy. Jednak w praktyce innowacyjność działań animacyjnych odnosi się często do działania w sposób niesztampowy, w kontrze do wyobrażonej paprotki na lamperii z PRL-owskiego Domu Kultury. Dziś animatorzy mają zupełnie inny poziom wiedzy, inne kompetencje i narzędzia. Zmiana pokoleniowa już nastąpiła, teraz czas na zmianę narracji. Z działania innowacyjnego, na uświadomione. Z nowego, na ugruntowane. Z wymyślonego, na przemyślane.
Innowacyjność to wciąż dla nas ważny punkt odniesienia, nie chcemy jednak by jej stereotypowe rozumienie definiowało cel naszej nagrody. W zamian zachęcamy do reinterpretacji lokalnego dziedzictwa, przekraczania tradycyjnych sposobów uczestnictwa w kulturze, doceniamy działania wspierające rozwijanie swoich kompetencji. Z doświadczenia wiemy, że często najlepsze efekty dają działania proste, a zachęcające do zmiany sposobu myślenia, pozwalające na stawianie nowych pytań. Takich szukamy w nowej edycji naszej nagrody.
Autorka: Maja Dobiasz-Krysiak, ekspertka MPEK ds. merytorycznych
Nagrody MPEK-u za Społeczne Działania Twórcze zostaną przyznane w czterech kategoriach:
- Twórcze powroty – dla osób, które realizują społeczne działania twórcze na rzecz lokalnej społeczności w miejscowości, z której pochodzą i do której wróciły po latach lub mieszkają poza jej obszarem
- Młode praktyki w edukacji kulturalnej – dla osób, które nie ukończyły 26 roku życia i aktywnie działają twórczo na rzecz lokalnej społeczności
- Konsekwentne działania twórcze – nagroda dla osób, które od min. 3 lat prowadzą regularne działania na rzecz swojej społeczności
- Nagroda Altergrant - dla osób, które prowadzą twórcze działania na rzecz lokalnej społeczności niezależnie od środków publicznych (w oparciu o współpracę lub łączenie działalności kulturalnej z działalnością gospodarczą)
Łączna liczba nagród - 8 (osiem). Wartość pojedynczej nagrody to 5000 zł brutto. Nabór trwa do 9 listopada 2022 roku.
Zachęcamy do zapoznania się z naszym regulaminem oraz szczegółami w artykule na temat naboru.
