Współpraca, partnerstwo, sieciowanie….

Te hasła przyświecały nam między 2016 a 2018 rokiem, kiedy to realizowałyśmy w województwie mazowieckim program Bardzo  Młoda Kultura. Nasz program był skierowany do animatorów kultury i nauczycieli. Miał pomagać w budowaniu współpracy tych dwóch grup zawodowych, po to aby wzmacniać efekty pracy obu sektorów. Podstawowym wymogiem programu było dobranie się w pary do współpracy: animatora i nauczyciela. Pracowałyśmy z partnerstwami, toteż wnioski i obserwacje kierujemy do tandemów.

Po trzech latach eksperymentowania na polu współpracy międzysektorowej, wspierania partnerskich projektów kadr kultury i oświaty, przypatrywania się temu jak funkcjonują partnerstwa, jako koordynatorki programu możemy zgodnym głosem stwierdzić:  nie ma jednej recepty na to aby współpraca kultury i oświaty była udana.

Każde partnerstwo jest wyjątkowe, powstaje i działa w niepowtarzalnym kontekście, ma swoje specyficzne potrzeby. Inicjując działania partnerskie, czy też wspierając współpracę międzysektorową należałoby partnerstwa traktować indywidualnie, dopasowując rozwiązania uwzględniające uwarunkowania w jakich żyją, pracują i działają partnerzy.

Mamy jednak kilka podpowiedzi, na co można zwrócić uwagę, aby ułatwić realizację wspólnych działań. Jeśli więc  jesteś osobą, która pracuje w sektorze kultury albo oświaty, chcesz robić zawodowo rzeczy wykraczające poza Twój normalny zakres obowiązków, rozwijać się i zwiększać swój wpływ na otoczenie – poniższe rekomendacje są dla Ciebie.

KORZYŚCI INDYWIDUALNE

• Po pierwsze - zadbaj o siebie. W naszej pracy zawodowej stale spotykamy osoby, które zapomniały o sobie. Dbają o otoczenie, o uczniów, ale nie myślą o sobie i swoich potrzebach zawodowych. Korzystaj ze szkoleń, domagaj się dostępu do nowoczesnych narzędzi dydaktycznych, obserwuj dobre praktyki w swojej dziedzinie, odważnie wdrażaj innowacje w swoje życie zawodowe.

         Rozejrzyj się z czego możesz korzystać, a do tej pory tego nie robiłaś, bo być może brakuje Ci śmiałości.

• Rób to, co dla Ciebie przyjemne i co Ciebie interesuje. Motywacja do działania dla nauczycieli i animatorów wzrasta, kiedy organizują przedsięwzięcia korespondujące z ich osobistymi zainteresowaniami i pasjami. Nie zawsze muszą one być bezpośrednio związane z wykonywanym zawodem. Nauczyciel chemii może  z zapałem uczestniczyć w warsztatach dramy, a animator specjalizujący się w muzyce, równie dobrze będzie się czuł organizując warsztaty ekologiczne albo budowlane.

WSPÓŁPRACA Z OTOCZENIEM

• Pytaj swoich odbiorców o zdanie; podstawowym błędem osób, które przystępują do realizacji projektów edukacyjnych, jest nie odpowiadanie na rzeczywiste potrzeby odbiorców. W Kulturalnych Edukatorach rozpoczynaliśmy każdy cykl szkoleniowy warsztatem z rozpoznawania potrzeb odbiorców. Często wydaje nam się, że wiemy co będzie interesujące dla naszych uczniów, ale tak naprawdę nawet nam nie przychodzi do głowy co tak naprawdę jest dla nich ważne i co skupiłoby ich uwagę. Pytaj, rób małe badania. Dowiesz się więcej niż byś się spodziewał.

WSPÓŁPRACA

• Znajdź sobie partnera. W tandemie i zespole można dokonać o wiele więcej niż w pojedynkę. Program Kulturalni Edukatorzy nie bez przyczyny wymuszał partnerstwo nauczycieli i animatorów kultury. Oba sektory spełniają podobne cele, ale rzadko ze sobą współpracują. Partnerstwo, dzielenie się zadaniami, ale także wzajemne korzystanie ze swoich talentów i kompetencji – podwaja siłę oddziaływania. Kiedy pracujemy w więcej niż 2 osoby, następuje zjawisko facylitacji społecznej; pewnie nie raz zauważyłaś, że spotykając się w grupie i wspólnie przystępując do realizacji jakiegoś zadania, praca idzie szybciej i łatwiej, wykonujesz ją z większą chęcią. Warto wykorzystać to zjawisko dla własnego rozwoju i dla rozwoju Twoich pomysłów.
• Szukaj wsparcia otoczenia. Pomoc rodziców dzieci, przychylność samorządu, zielone światło od dyrekcji instytucji. Wymiana zasobów, sprzętu, dostęp do odbiorców. Korzyści płynące ze współpracy z otoczeniem można mnożyć. Nie bądź sam sobie sterem i okrętem. Szukaj wsparcia, dziel się zarówno obowiązkami, jak również radościami i sukcesami.

KOMUNIKACJA

• Kultura i oświata posługują się swoimi językami branżowymi. Zwroty i wyrażenia, które są oczywiste dla animatora kultury, mogą być niezrozumiałe i obce dla nauczyciela, i na odwrót. Istnieją również takie terminy, które w obu sektorach oznaczają coś zupełnie innego (np. diagnoza), bądź budzą negatywne skojarzenia (np. u nauczycieli: warsztat).

         Warto zadbać, aby język którym się komunikujemy był jasny dla wszystkich i odnoszący się do wspólnych doświadczeń.

• Zadbaj o komunikowanie i promocję swoich działań. Jednym z częstych błędów, jakie popełnia wiele animatorek i nauczycielek, jest to, że organizują znakomite działania, o których nie dowie się nikt poza nimi samymi i grupą uczniów, która w nich bezpośrednio uczestniczy. Tylko dlatego, że nie mają w nawyku dbania o promocję i nie wiedzą jak zadbać o wizerunek swoich projektów w mediach społecznościowych, nie wiedzą jak zaprojektować plakat, ulotkę albo jak zrobić dobrą fotografię. Tymczasem jest to wymóg współczesności. Mamy na wyciągnięcie ręki nowoczesne narzędzia, które wcale nie muszą być drogie, tylko wymagają czasu, aby opanować ich obsługę. Jeśli nie zadbasz o to, aby komunikować otoczeniu swoje działania, to nikt się o nich nie dowie i trudniej Ci będzie zyskać wsparcie.

KALENDARZ

• Kalendarze pracy kultury i oświaty się nie pokrywają. W kulturze rok budżetowy zaczyna się w styczniu i kończy w grudniu. nauczyciele pracują od września do czerwca i w tym czasie realizują swoje zajęcia zgodnie z planem pracy szkoły i programami nauczania, wychowania, profilaktyki, doskonalenia zawodowego i innymi.

         Optymalnym czasem na planowanie wspólnych działań na kolejny rok szkolny jest wiosna.

SYSTEM PRACY

• Kultura i oświata mają inne systemy pracy. Kultura często pracuje w weekendy, popołudniami, jej czas pracy jest dość elastyczny. Oświata pracuje w systemie lekcyjnym. Na zajęcia nadprogramowe poświęca swój czas wolny. Nie istnieje system nadgodzin.

         To też nie ma idealnego, rekomendowanego czasu na realizację wspólnych przedsięwzięć.

• Bądź wytrwały, ale kiedy trzeba – odpuść. Z naszej praktyki i obserwacji wiemy, że wiele środowisk jest niesprzyjających zmianom, działaniom i aktywistom. Jeśli próbujesz i mimo najlepszych chęci nie udaje Ci się w jakimś środowisku działać, a niektórzy są Ci otwarcie wrodzy – odpuść, poszukaj innych możliwości, grup, środowiska.

To tylko niektóre z naszych wniosków  i obserwacji.

Zabieramy ze sobą doświadczenia trzech lat programu Bardzo Młoda Kultura w dalsze życie zawodowe. Teraz już wiemy na pewno, że współpraca międzysektorowa kultury i oświaty ma głęboki sens. Łączy potencjały, rozwija kompetencje, pozwala na wykraczanie poza zwykły obszar działania, odkrywa nowe możliwości.

Tego właśnie życzymy Wam – naszym odbiorcom.

Kasia Lindner

Natalia Roicka

Agata Roman